ساخت نسل جدید آب شیرین‌کن خورشیدی / استفاده از دورریز انار در صنایع بهداشتی و دارویی

به گزارش اداره کل روابط عمومی وزارت علوم به نقل از دانشگاه اراک، پژوهشگاه فناوری‌های نوین دانشگاه اراک در پژوهشی که توسط دکتر محمد خلیلی عضو هیئت علمی گروه مهندسی مکانیک دانشگاه اراک انجام گرفت، اقدام به طراحی و توسعه نسلی پیشرفته‌تر از آب شیرین‌کن‌های خورشیدی کردند که در آن از ترکیب روش شیرین‌سازی (Reverse Osmosis) و روش (Humidification-Dehumidification) برای افزایش راندمان تصفیه آب سیستم و جلوگیری از هدررفت منابع آبی استفاده می‌شود.
در این طرح با توجه به تعدد اجزای الکتریکی به‌کاررفته، دکتر مزدک عبادی، عضو هیئت علمی گروه مهندسی برق این دانشگاه نیز در طراحی، انتخاب قطعات و بهره‌برداری از تجهیزات الکتریکی این سیستم شامل پانل‌های خورشیدی، مبدل‌های الکتریکی، کمپرسور و … از سال ۱۳۹۸ همکاری داشته‌اند.
دکتر عبادی در تشریح این طرح پژوهشی گفت: در این مجموعه که یک نمونه اولیه به ظرفیت ۱۱۰۰ وات از آن تولید و راه‌اندازی شده است، پسماند سیستم RO به‌عنوان ورودی در اختیار سیستم HD قرار می‌گیرد و پسماند HD به‌عنوان پسماند نهایی دفع می‌شود. مجموعه ابزارهای برقی این سیستم شامل شیرهای برقی، موتورپمپ‌های الکتریکی و کمپرسور مورد استفاده در HD توسط یک آرایه از پانل‌های خورشیدی تغذیه می‌شوند. خروجی پانل‌ها به‌وسیله یک مبدل DC/DC و یک اینورتر تک‌فاز به برق تک‌فاز ولت تبدیل شده و بین مصرف‌کننده‌ها توزیع می‌شود.
وی در ادامه افزود: در سیستم‌های مبتنی بر انرژی خورشیدی با توجه به ماهیت غیرخطی ولتاژ-جریان پانل‌ها، یک مجموعه باتری نیز برای ذخیره‌سازی انرژی مازاد و تزریق آن در زمان لازم به سیستم اضافه می‌شود. اما اضافه‌شدن باتری‌های سرب اسید یا لیتیوم یونی علاوه بر اثرات منفی زیست‌محیطی باعث افزایش نرخ تعمیر و نگهداری مجموعه می‌شود. چرا که نرخ خرابی و تعویض باتری‌ها از سایر اجزای این مجموعه بالاتر است. بنابراین آب شیرین‌کن خورشیدی تحت مطالعه در این پژوهش از ابتدا بر پایه ساختار بدون باتری بنا شده است.

دکتر عبادی در تشریح مزیت‌های این طرح گفت: حذف باتری باعث می‌شود راه‌اندازی برخی مصرف‌کننده‌ها به‌ویژه کمپرسور AC که در سیستم HD به‌کار گرفته شده است، با توجه به جریان الکتریکی بالا در لحظه راه‌اندازی، باعث ناپایداری و فروپاشی ولتاژ داخلی مجموعه شود و عملکرد آن را مختل کنند. در این پژوهش روشی برای راه‌اندازی کمپرسور و عبور نرم از لحظه راه‌اندازی آن به‌وسیله یک ترانسفورماتور کاهنده ارائه شده است که جریان دریافتی از اینورتر را در لحظه راه‌اندازی کمپرسور تا حد قابل قبولی محدود می‌کند و جلوی ناپایداری سیستم را می‌گیرد. پس از عبور از لحظه راه‌اندازی، یک کلید تایمردار با تغییر اتصالات، ولتاژ کمپرسور را تا ولتاژ نامی حالت دائم بالا می‌برد و سیستم به کار خود ادامه می‌دهد.
نتایج آزمایشگاهی به‌دست‌آمده نشان می‌دهد ترانسفورماتور کاهنده با نسبت تبدیل ۲۲۰ به ۱۴۰ ولت می‌تواند جریان دریافتی از اینورتر را در لحظه راه‌اندازی کمپرسور به ۳ آمپر محدود کند و در عین حال انرژی لازم برای استارت شدن کمپرسور را فراهم کند. زمان لازم برای عبور از شرایط راه‌اندازی کمپرسور تحت بار حداکثر ۲۵۰ میلی‌ثانیه است. بنابراین کلید تایمردار بین ۵۰۰-۷۵۰ میلی‌ثانیه بعد از استارت کمپرسور با تغییر سربندی ترانسفورماتور، ولتاژ نامی را به کمپرسور اعمال کند.

وی در پایان عنوان کرد: این مجموعه علاوه بر کاربرد پژوهشی و نوآوری‌هایی که در طراحی آن به کار گرفته شده است، قابلیت کاربردی و تجاری‌سازی مناسبی نیز داشته و در صورت تمایل نهادهای دولتی و غیردولتی و یا کاربران شخصی، توسعه‌دهندگان آن می‌توانند کل مجموعه را در قالب یک محصول تولید و به کاربران آن عرضه کنند.

• استفاده از دورریز انار در صنایع بهداشتی و دارویی

دکتر علی خدیوی، عضو هیئت علمی گروه مهندسی باغبانی دانشگاه اراک نیز موفق به شناسایی مواد آنتی‌اکسیدانی موجود در پوست و آب میوه انار شد.
به گزارش اداره کل روابط عمومی وزارت علوم به نقل از دانشگاه اراک، در یک پروژه تحقیقاتی مشترک بین دانشگاه اراک و دانشگاه فلوریدای آمریکا، خصوصیات آنتی‌اکسیدانی پوست و آب میوه انار شناسایی شد.
دکتر خدیوی در تشریح این دستاورد گفت: پس از انجام پژوهش‌های مختلف بر روی میوه انار، نتایج نشان داد که فعالیت‌های آنتی‌اکسیدانی پوست انارهایی با رنگ قرمز بیشتر از آب آنها است. بنابراین ترکیبات مفید مستخرج از پوست انار که به‌عنوان ضایعات کشاورزی دور ریخته می‌شود، می‌توانند به‌عنوان مواد افزودنی برای بسیاری از محصولات غذایی، آرایشی و بهداشتی استفاده شود.
وی افزود: آنتی‌اکسیدان‌ها از عوامل مهم تغذیه‌ای هستند که نقش مهمی در عملکرد سیستم ایمنی ما دارند. این مواد رادیکال‌های آزادی را که ناشی از مصرف انرژی است، از بدن پاک می‌کنند. اگر رادیکال‌های آزاد در بدن باقی بمانند می‌توانند به جدار سلول‌ها آسیب برسانند و باعث مرگ سلولی بشوند. آنتی‌اکسیدان‌ها محیط را از سمومی که ناشی از مصرف انرژی در سلول‌ها است پاک می‌کنند. انار سرشار از آنتی‌اکسیدان‌های بسیار قوی است که برای مقابله با سرطان فوق‌العاده عمل می‌کنند. این میوه خوش آب و رنگ می‌تواند جلوی پیشرفت سرطان را نیز بگیرد.
دکتر خدیوی در پایان در راستای چگونگی بهره‌گیری از خاصیت آنتی‌اکسیدانی پوست انار در صنایع دارویی و بهداشتی گفت: آنتی‌اکسیدان‌ها ضدچروک هستند. مهمترین آنتی‌اکسیدان‌های تغذیه‌ای ویتامین‌های E و C هستند. پوست انار به مقدار قابل توجهی حاوی ویتامین C است. ویتامین C نقش موثری در ساخت کلاژن پوست بدن دارد و خاصیت ارتجاعی آن را بالا می‌برد. آنتی اکسیدان‌های مهم دیگر در پوست میوه انار شامل پلی‌فنول‌ها و آنتوسیانین‌ها هستند. از عصاره انار می‌توان در تولید شامپوها، کرم و نرم‌‌کننده‌های مو استفاده کرد.

• مرکز نوآوری مبین دانشگاه اراک افتتاح شد

همزمان با هفته پژوهش و فناوری، مرکز نوآوری مبین در دانشگاه اراک با حضور دکتر سورنا ستاری معاون علمی و فناوری رییس جمهوری، آقازاده استاندار استان مرکزی، دکتر کریمی نماینده شهرستان‌های اراک، خنداب و کمیجان و جمعی از مسئولان این دانشگاه افتتاح شد.
به گزارش اداره کل روابط عمومی وزارت علوم به نقل از دانشگاه اراک، در این مراسم دکتر ستاری ضمن برشمردن اهمیت دانشگاه‌ها در بهبود اقتصاد کشور گفت: اگر تأثیرات دانشگاه در اقتصاد مشهود نیست حتماً جایی خلل وجود دارد و می‌طلبد که آموزش مناسب در بستر جامعه و تغییر فرهنگی لازم در آن راستا ایجاد شود.
معاون علمی و فناوری رئیس جمهوری گفت: مراکز نوآوری و رشد، کانون‌های تغییر و ترمیم جامعه هستند تا اثربخشی لازم حاصل شده و توسعه متوازن و رشد و پویایی رقم بخورد.
دکتر ستاری افزود: دانشگاه‌ها مبدا اقتصاد، دفاع، تکنولوژی و تغییرات فرهنگ هستند و تولید علم و فرهنگ از بطن دانشگاه برمی‌خیزد.
وی اظهار داشت: دانشگاه‌ها و مراکز علمی باید با جامعه تعامل هدفمند داشته باشند و منطبق با فرهنگ و نیاز روز حرکت کنند و درآمد آن از محل فروش دانش محقق شود.
معاون علمی و فناوری رییس جمهوری گفت: مراکز دانشگاهی قلب علم و فناوری هر منطقه هستند که باید با تولید علم کمک‌رسان بوده و فواید کاربردی پژوهش و فناوری را به صورت ملموس در زندگی مردم بیاورند.
دکتر ستاری افزود: هرچه مراکز فناوری و رشد افزایش پیدا کنند، دانشگاه‌ها به جایگاه تأثیرگذار خود نزدیک می‌شوند.
دکتر مجتبی ذوالفقاری از مؤسسین مرکز نوآوری مبین نیز ضمن تشریح روند احداث مرکز نوآوری مبین اظهار کرد: تأسیس مرکز نوآوری مبین دانشگاه اراک پیرو درخواست هیئت موسس خانم دکتر پرویزیان، آقایان بهاری و دکتر شاه‌منصوری و اینجانب از هیئت رئیسه دانشگاه و حمایت‌های ویژه دکتر حمیدی ریاست دانشگاه اراک، مورد موافقت قرار گرفت.

وی هدف این مرکز را نوآوری در توالی مدرسه، دانشگاه و فناوری، استعدادیابی، مهارت‌ورزی و آماده‌سازی برای بازار کار دانست و اظهار کرد: مرکز نوآوری مبین بر اساس تمرکز بر استعدادیابی و پرورش عامل اساسی فن‌آوری و نوآوری یعنی نیرو انسانی و توانمندسازی سرمایه بی‌نظیر انسانی شکل گرفته است و مرکز مبین جایگاه خود را به‌عنوان رابط بین مدرسه دانشگاه و پارک علم و فناوری قرار داده است. موضوع نیروی انسانی به‌عنوان گنج نوآوری و فناوری معمولاً مغفول است و یک شاهد آن عدم‌اشتیاق نخبگان به کار دایمی در مجموعه‌های دانش‌بنیان خصوصی است. در این راستا در حال انعقاد تفاهم‌نامه با مجموعه‌هایی چون بنیاد ملی نخبگان استان مرکزی در حوزه دانش‌آموزی، پارک علم و فناوری استان مرکزی، مرکز رشد نیروی دریایی سپاه و مجموعه‌هایی چون فاطر دانشگاه شریف و نیز کاشف و نظام مهندسی ساختمان هستیم.
مرکز نوآوری مبین دانشگاه اراک در زمینی به وسعت ۴۸۳ مترمربع واقع در ساختمان کتابخانه مرکزی دانشگاه اراک و با منابع مالی ۴۰ میلیارد ریال ساخته شده و ۱۰ میلیارد ریال نیز برای تجهیز و راه‌اندازی آن سرمایه‌گذاری شده است.
م.ح ۶۳/ ل.م ۵۴