پیام وزیر علوم به مناسبت «روز جهانی میراث دیداری ـ شنیداری»
۲۷ اکتبر روز جهانی گرامیداشت میراث دیداری شنیداری است. روزی که در سراسر جهان بنا به درخواست یونسکو، نقش و توان فیلم، تلویزیون و رادیو برای نشر اندیشه‌ها و اطلاعات و در نهایت برقراری گفتگو میان جوامع مختلف مورد بحث و بررسی قرار می‌گیرد.
میراث دیداری شنیداری، ضمن آنکه شناخت گذشته‌ها را برای ما ممکن می‌سازد ابزاری است برای به تصویر کشیدن هویت‌های فرهنگی و تنوع جوامعی که جهان امروز را شکل داده است. گنجینه‌هایی از میراث دیداری شنیداری را می‌توان در سراسر دنیا در کتابخانه‌ها، موزه‌ها، آرشیوهای دیداری شنیداری، فیلم‌خانه‌ها، بخش‌های صوتی و تصویری سازمانها و نهادهای خصوصی و دولتی یافت. این گنجینه‌های با ارزش بخشی از میراث فرهنگی جهان به‌شمار می‌رود و اسنادی که غیرقابل جایگزین هستند هویت و تنوع فرهنگی ما را تشکیل می‌دهند.
در کشورهای صنعتی طرح و پروژه‌های بزرگی برای بررسی وضعیت نحوه حفاظت و نگهداری میراث دیداری شنیداری و سپس تخصیص منابع مالی کافی برای حفاظت از آن طراحی و اجرا شده است؛ ما نیز لازم است به وضعیت حفاظت از میراث دیداری شنیداری در کشورمان نیز توجه نماییم.
زیرا این منابع با تهدید زوال تدریجی روبرو هستند و شرایط حفاظت و نگهداری از میراث دیداری شنیداری در بعضی از مراکز با مشکلات جدی روبرو می‌باشد. علاوه بر آن هر مرکز و نهادی مستقلاً در زمینه حفاظت و نگهداری میراث دیداری شنیداری فعالیت می‌نماید و یک طرح ملی تاکنون در این زمینه تعریف نشده است. تاکنون یک فهرست ملی حاوی مجموعه میراث دیداری شنیداری کشور نیز تدوین نشده است.
با تقدیر از تلاشهای کمیته ملی حافظه جهانی کمیسیون ملی یونسکو در ایران در معرفی میراث مستند کشورمان از طریق ثبت آن در فهرست یونسکو انتظار دارم:
میراث دیداری شنیداری، ضمن آنکه شناخت گذشته‌ها را برای ما ممکن می‌سازد ابزاری است برای به تصویر کشیدن هویت‌های فرهنگی و تنوع جوامعی که جهان امروز را شکل داده است. گنجینه‌هایی از میراث دیداری شنیداری را می‌توان در سراسر دنیا در کتابخانه‌ها، موزه‌ها، آرشیوهای دیداری شنیداری، فیلم‌خانه‌ها، بخش‌های صوتی و تصویری سازمانها و نهادهای خصوصی و دولتی یافت. این گنجینه‌های با ارزش بخشی از میراث فرهنگی جهان به‌شمار می‌رود و اسنادی که غیرقابل جایگزین هستند هویت و تنوع فرهنگی ما را تشکیل می‌دهند.
در کشورهای صنعتی طرح و پروژه‌های بزرگی برای بررسی وضعیت نحوه حفاظت و نگهداری میراث دیداری شنیداری و سپس تخصیص منابع مالی کافی برای حفاظت از آن طراحی و اجرا شده است؛ ما نیز لازم است به وضعیت حفاظت از میراث دیداری شنیداری در کشورمان نیز توجه نماییم.
زیرا این منابع با تهدید زوال تدریجی روبرو هستند و شرایط حفاظت و نگهداری از میراث دیداری شنیداری در بعضی از مراکز با مشکلات جدی روبرو می‌باشد. علاوه بر آن هر مرکز و نهادی مستقلاً در زمینه حفاظت و نگهداری میراث دیداری شنیداری فعالیت می‌نماید و یک طرح ملی تاکنون در این زمینه تعریف نشده است. تاکنون یک فهرست ملی حاوی مجموعه میراث دیداری شنیداری کشور نیز تدوین نشده است.
با تقدیر از تلاشهای کمیته ملی حافظه جهانی کمیسیون ملی یونسکو در ایران در معرفی میراث مستند کشورمان از طریق ثبت آن در فهرست یونسکو انتظار دارم:
اولاً کمیته ملی تلاشهای خود را بیشتر به ثبت جهانی میراث دیداری شنیداری کشورمان معطوف نماید. تا سال ۲۰۱۶، از مجموع ۳۴۸ اثر که در فهرست جهانی میراث مستند به ثبت رسیده بود بیش از ۶۰ اثر آن متعلق به میراث دیداری شنیداری کشورها بوده که ایران تاکنون در فهرست جهانی اثری از میراث دیداری شنیداری کشورمان به ثبت نرسانده است و مناسب است در دور جدید اقدام نماید. می توانم به اقدام کشور کوبا در سال ۲۰۰۸ در پیشنهاد ثبت گزارش های خبری که از سال ۱۹۶۰ تا ۱۹۹۰ تولید شده و به تشریح تاریخچه جنگ سرد و معرفی مبارزات استقلال طلبانه کشور های افریقایی پرداخته و برای شناخت انقلاب کوبا بسیار مفید است اشاره نمایم. کشور فیلیپین نیز در سال ۲۰۰۳ مجموعه ای از برنامه های رادیویی که به مدت چهار روز در جریان انقلاب مردم فیلیپین در سال ۱۹۸۶ بر علیه نظام دیکتاتوری به پخش اخبار مشغول بودند را برای ثبت پیشنهاد کرد که به تصویب رسید لذا کشورمان نیز می‌تواند مجموعه اسناد دیداری شنیداری (صدا و سیما) حاوی روند پیروزی انقلاب اسلامی و یا دفاع مقدس در جریان جنگ تحمیلی را پیشنهاد نماید. در این چارچوب ثبت آلبوم خانه عکس کاخ گلستان نیز توسط کمیته ملی قابل بررسی است.
ثانیاً از کمیته ملی حافظه جهانی انتظار دارم تا موضوع تأسیس جایزه جهانی فردوسی که به دلیل بازنگری یونسکو در ضوابط تأسیس جوایز به حالت تعلیق در آمده بود را مجدداً پیگیری نماید. این جایزه که قرار بود به افراد و یا نهادهایی اعطا گردد که در زمینه شناسایی و حفاظت از نسخ خطی تلاش نموده‌اند هم اکنون با پایان دوره بازنگری یونسکو قابل پیگیری و تحقق است.
ثالثاً با توجه به عضویت کشورمان در شورای اجرایی یونسکو طرح پیشنهاداتی از سوی کمیته ملی از جمله تعیین یک روز به عنوان روز جهانی نسخ خطی و یا تدوین یک سند بین‌المللی در جهت جلوگیری از انتقال غیرقانونی میراث مستند توسط یونسکو می‌تواند به طور جدی توسط دفتر نمایندگی و کمیسیون ملی پیگیری شود. لذا ضروری است کمیته ملی پیشنهادات جدید و بدیعی را در چارچوب برنامه حافظه جهانی به یونسکو ارائه نماید.
ثانیاً از کمیته ملی حافظه جهانی انتظار دارم تا موضوع تأسیس جایزه جهانی فردوسی که به دلیل بازنگری یونسکو در ضوابط تأسیس جوایز به حالت تعلیق در آمده بود را مجدداً پیگیری نماید. این جایزه که قرار بود به افراد و یا نهادهایی اعطا گردد که در زمینه شناسایی و حفاظت از نسخ خطی تلاش نموده‌اند هم اکنون با پایان دوره بازنگری یونسکو قابل پیگیری و تحقق است.
ثالثاً با توجه به عضویت کشورمان در شورای اجرایی یونسکو طرح پیشنهاداتی از سوی کمیته ملی از جمله تعیین یک روز به عنوان روز جهانی نسخ خطی و یا تدوین یک سند بین‌المللی در جهت جلوگیری از انتقال غیرقانونی میراث مستند توسط یونسکو می‌تواند به طور جدی توسط دفتر نمایندگی و کمیسیون ملی پیگیری شود. لذا ضروری است کمیته ملی پیشنهادات جدید و بدیعی را در چارچوب برنامه حافظه جهانی به یونسکو ارائه نماید.
در پایان از تلاشهای دکتر صالحی امیری رئیس محترم کمیته ملی حافظه جهانی کمیسیون ملی و سایر اعضای کمیته صمیمانه قدردانی می نمایم.
از دکتر نصیری دبیرکل محترم کمیسیون ملی و همکاران ایشان در گروه ارتباطات نیز که علیرغم کمبود منابع مالی اهداف ملی را در این حوزه به طور جدی پیگیری می‌کنند، سپاسگزاری می‌نمایم.